To Metropolis κυκλοφόρησε το 2001 από το θρυλικό στούντιο της Madhouse (Perfect Blue, NANA) > και είναι βασισμένο στο ομότιτλο manga που γράφτηκε το 1949, από τον ‘πατέρα των manga’, Osamu Tezuka. Έχοντας αρκετά κοινά στοιχεία με το γερμανικό φιλμ Metropolis του 1927, ξεδιπλώνει μπροστά στο θεατή ένα δυστοπικό μέλλον. Αν και φουτουριστικό, καταφέρνει να αποτυπώσει ρεαλιστικά τα ταξικά προβλήματα που προκύπτουν στις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες, προειδοποιώντας για τις συνέπειες της αλαζονείας και της αλόγιστης εκμετάλλευσης. Είναι μία ταινία-αποκάλυψη, η οποία αποδίδεται με συγκλονιστικό τρόπο από τον έμπειρο σκηνοθέτη Rintaro. Επιτρέψτε μου όμως να επεκταθώ περισσότερο!
Synopsis
Η Metropolis είναι μία πόλη που έχει χτιστεί και λειτουργεί εξ’ολοκλήρου από ρομπότ. Πολλοί από τους κατοίκους της έχουν μείνει άνεργοι και αναγκάζονται να ζουν κάτω από το επίπεδο της γης, μιας και η διαμονή στην επιφάνειά της αποτελεί προνόμιο των πλούσιων και πετυχημένων. Στη μέση της πόλης βρίσκεται κρυμμένο το Ziggurat, ένα υπερόπλο με τεράστιες δυνάμεις, που δημιούργησε ο Duke Red. Αυτό το όπλο θα το ενεργοποιήσει μέσω ενός υπερεξελιγμένου ρομπότ, το οποίο μοιάζει με τη νεκρή του κόρη, τη Tima. Όταν όμως ο Shunsaku και ο Kenichi, δύο ντετέκτιβ, προσπαθούν να συλλάβουν τον τρελό επιστήμονα που τη δημιουργεί, ξεκινά ένα επικίνδυνο κυνηγητό που θα αλλάξει το κόσμο, ανατρέποντας τα πάντα και φέρνοντας στο φως τα σκοτεινά μυστικά της πόλης.
Analysis
Το Metropolis είναι μία αποκαλυπτική ταινία. Έχει γρήγορη ροή και βία, ενώ αποτυπώνει τη σήψη στην οποία βυθίζονται οι μεγαλουπόλεις του σήμερα. Αν και το σενάριό της έχει γραφτεί πολλά χρόνια πριν, καταφέρνει να είναι διαχρονική και επίκαιρη. Ξεκινά ως μία φουτουριστική περιπέτεια, με ντετέκτιβ και μυστικές συνωμοσίες, αλλά δεν αργεί να ξεδιπλώσει σύνθετους κοινωνικοπολιτικούς προβληματισμούς. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται να καταπιάνεται με επαναστατημένα ρομπότ, μία θεματολογία αρκετά κορεσμένη. Ωστόσο, είναι πολλά παραπάνω. Εξετάζει τη φύση της αγάπης, το ρόλο της εργατικής τάξης, το πόνο της απόρριψης, τις ανισότητες, το δικαίωμα στο …δικαίωμα και τον κίνδυνο των ακραίων αντιλήψεων.
Μέσα από αυτό το δυστοπικό φόντο, εκτίθεται μπροστά στο θεατή όλη η υπεροψία του ανθρώπινου είδους. Στο Metropolis, όλα λειτουργούν χάρη στα προηγμένα ρομπότ που είναι υπό τη δούλεψη της κοινωνίας. Τα ρομπότ αυτά, αν και δείχνουν σημάδια συναισθηματικής νοημοσύνης και έχουν πλήρη αντίληψη του περιβάλλοντος, γίνονται δέκτες κακής συμπεριφοράς. Αντιμετωπίζονται μονάχα ως αντικείμενα και στερούνται κάθε βασικό δικαίωμα. Ωστόσο, έχοντας πειστεί πως ‘αυτή είναι η θέση τους’, το υπομένουν. Τα ρομπότ όμως δεν είναι οι μόνοι άτυχοι. Οι -πάλαι πότε- εργάτες, πολλοί εκ των οποίων έμειναν άνεργοι λόγω αυτών, ζουν σε εξίσου άσχημες συνθήκες: εκδιωγμένοι κάτω από την επιφάνεια της γης, σε ένα μίζερο και ανθυγιεινό περιβάλλον. Βιομηχανικές ζώνες με χαοτική διάταξη, χωρίς ίχνος φυσικού φωτός, γεμάτες κινδύνους και βρωμιά: αυτό είναι το σπίτι της εργατικής τάξης στο Metropolis. Θα περίμενε κανείς πως οι δύο αδικημένες πλευρές -τόσο άνθρωποι όσο και ρομπότ, θα ενώναν τις δυνάμεις τους ώστε να εναντιωθούν στην ελίτ που τους ταλανίζει, σωστά; Δυστυχώς, λάθος. Οι άνθρωποι, για ακόμη μία φορά, επιλέγουν να μη ψάξουν να βρουν τη ρίζα του προβλήματος και να επιτεθούν στο πιο ‘εύκολο’ στόχο: τις μηχανές. Και ενώ τα ρομπότ δέχονται χτυπήματα από παντού, εμφανίζεται η μεσσίας τους, η Tima.
H Tima συμβολίζει το φως μέσα στο απόλυτο σκότος και στη ταινία έχει το ρόλο της ‘Θείας Δίκης’. Θέλοντας να τιμωρήσει τους ανθρώπους για την απονιά τους, καταλήγει να φέρει την ολοκληρωτική καταστροφή. Αδυνατώντας να κατανοήσει τις βάρβαρες συνθήκες που επικρατούν γύρω της και μη μπορώντας να ερμηνεύσει ούτε στον ίδιο της τον εαυτό, βυθίζει την ανθρωπότητα στον όλεθρο. Οι μηχανές φαίνεται να ξέφυγαν από τον έλεγχο και να έχουν πλέον τα ηνία…
Αυτός ο φόβος για τη προηγμένη τεχνολογία προβληματίζει ένα μεγάλο μέρος της Ιαπωνίας. Ως μία χώρα με υπολείμματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου παντού πάνω της, το άγχος για να μην επαναληφθεί η ιστορία και να μη χαθεί ο έλεγχος, αποτυπώνεται συχνά στη τέχνη της. Βέβαια, η τεχνολογία δε μπορεί να σταθεί επικίνδυνη από μόνη της, μιας εξαρτάται πλήρως από το χειριστή της.
Το Metropolis, δίνοντας έμφαση στις λεπτομέρειες και στο μοντερνισμό, προσπαθεί να διδάξει την ηθική και να γεφυρώσει τις αποστάσεις. Δείχνει πως πάνω από όλα πρέπει να έρχεται η καρδιά -με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Διηγείται το γιατί η ενότητα και η κατανόηση είναι απαραίτητες και δημιουργούν γερές βάσεις, τη στιγμή που η εξουσία είναι παροδική. Εξηγεί το ότι η ανθρωπότητα επείγει να έχει αξιοπρέπεια και να λειτουργεί με σεβασμό προς τους πολίτες. Καταδικάζει το φόβο, τις απειλές και τις διάφορες υποκινούμενες δράσεις, χάρη στις οποίες αυτή η μίζερη κοινωνία συνεχίζει να λειτουργεί (φαινομενικά) στην εντέλεια -ενώ στο πυρήνα της σιγοβράζει. Σε αυτή τη πόλη, κάθε ίχνος συμπόνιας έχει χαθεί, ενώ ΌΛΕΣ οι πλευρες πασχίζουν να επωφεληθούν από όπου μπορούν. Τα ιδανικά αποτελούν παρελθόν.
Καταλήγοντας, και έχοντας κρατήσει το αγαπημένο μου κομμάτι για το τέλος της ανάλυσης, είναι το πώς η συμπεριφορά κάποιου μεταβάλλεται τόσο εύκολα ανάλογα με τα εξωτερικά ερεθίσματα. Στο φιλμ αυτό αποτυπώνεται υπέροχα, κυρίως μέσω της Tami, η οποία δείχνει πως η συμπεριφορά ενός ατόμου προς τα σένα, εξαρτάται άμεσα από τις πράξεις σου προς αυτό. Κάτι αρκετά απλό, το οποίο όμως το ξεχνάμε συχνά. Εν κατακλείδι, το Metropolis είναι μία τρομερά ενδιαφέρουσα ταινία η οποία, αν και προσπαθεί να αποδώσει μία σύνθετη ιστορία σε μικρό χρονικό διάστημα, καταφέρνει να προβληματίσει. Σας προτείνω ανεπιφύλακτα να τη δείτε, δε θεωρείται αδίκως ένα από τα καλύτερα anime όλων των εποχών!
Artwork
Το Metropolis είναι μία δουλειά που παρουσιάζει τρομερό ενδιαφέρον όσον αφορά το artwork. Εκμεταλλευόμενο στο έπακρο τη χρήση του CGI -το οποίο προσωπικά δε με ενόχλησε, παρουσιάζει λεπτομερέστατα backgrounds, χρώματα προσεκτικά διαλεγμένα για τη κάθε περίσταση και μεγάλη ποικιλομορφία στους χαρακτήρες του. Οι ήρωες σχεδιαστικά είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους, που μπορεί αρχικά να ενοχλήσουν το θεατή, αλλά αυτό ξεπερνιέται γρήγορα. Άλλωστε, η εμφάνιση του κάθε ένα αντιπροσωπεύει τη προσωπικότητά του. Αναμφίβολα, το στούντιο της Madhouse έκανε εξαιρετική δουλειά για ακόμη μία φορά!
Ερχόμενοι στο soundtrack, αυτό είναι σε σύνθεση του Toshiyuki Honda. Έχει jazz επιρροές και όμορφα ορχηστρικά, τα οποία -αν και ασυνήθιστα για anime, ταιριάζουν υπέροχα στο γενικό κλίμα. Το τραγούδι που ακούγεται στη κλιμάκωση του φιλμ, το I Can’t Stop Loving You, ερμηνεύεται από τον Ray Charles και προσδίδει ένταση στη στιγμή.
Τέλος, όσον αφορά το voice acting, αυτό αποδίδεται με επαγγελματισμό από μεγάλους καλλιτέχνες του χώρου, όπως οι: Masaru Ikeda (Death Note, Monster), Toshio Furukawa (Dragon Ball, Attack on Titan) και Norio Wakamoto (Sailor Moon, Ninja Scroll).
Facts
1) Όπως προειπώθηκε, ο Osamu Tezuka αποκαλείται συχνά ως ‘ο μπαμπάς των manga’. Αυτό μόνο τυχαίο δεν είναι, μιας και εκείνος είναι ο κύριος υπεύθυνος για το χαρακτηριστικό στιλ που φέρει η ασιατική αυτή μορφή τέχνης -και κατ’επέκταση και τα anime. Αντλώντας επιρροή κυρίως από τη Disney, και πιο συγκεκριμένα από τον αγαπημένο παραμυθά Καρλ Μπαρκς, εμπνεύστηκε από τα μεγάλα μάτια του Ντόναλντ, του Σκρουτζ και άλλων ηρώων, δημιουργώντας έτσι τους πρώτους χαρακτήρες manga, που φέρουν τα -χαρακτηριστικά πλέον, μεγάλα μάτια!
2) Η ιστορία του Metropolis δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, μιας και ο Osamu Tezuka αποφάσισε να αφοσιωθεί στο Astroboy.
3) Το πραγματικό όνομα του σκηνοθέτη είναι Shigeyuki Hayashi. Παρόλα αυτά, είναι ευρέως γνωστός με το ψευδώνυμό του, Rintaro.
4) Το screenplay της ταινίας έχει γραφτεί από τον Katsuhiro Otomo, τον σκηνοθέτη του Akira.
5) Το φιλμ Metropolis του 1927, επηρέασε πληθώρα άλλων ταινιών, όπως το Ghost in the Shell και το Blade Runner.
Closure
Καταλήγοντας, το Metropolis έχει πολλούς καλούς λόγου ώστε να μαγέψει το θεατή. Πέραν του ότι είναι οπτικά άρτιο, με το κάθε καρέ σχεδιασμένο στην εντέλεια, δίνει τροφή για σκέψη. Η γρήγορη ροή του ίσως να μην είναι η καλύτερη δυνατή, αλλα παραμένει μία εξαιρετική ταινία, δημιουργία ενός ανθρώπου που άνοιξε το δρόμο για να γίνουν τα anime αυτό που ξέρουμε σήμερα: του Osamu Tezuka. Δώστε της μία ευκαιρία!
Σοφία Ευαγγελίδου
