The Legend Begins
Το Studio Ghibli αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Συχνά αποκαλείται ‘’Dream Factory’’, το οποίο μεταφράζεται σε ‘΄Εργοστάσιο Ονείρων’’ και αναμφίβολα δικαιώνει αυτό το τίτλο. Από το 1986 έχει δημιουργήσει κάποιες από τις πιο μαγευτικές και εμπνευσμένες ταινίες όλων των εποχών. Οι παραγωγές του απευθύνονται σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, αφού είναι γεμάτες φαντασία, πολυπλοκότητα, περιπέτεια και μικρά, καθημερινά θαύματα. Είναι αδύνατο να βρεθεί κάποιος ο οποίος δεν έχει παρακολουθήσει έστω ένα από τα αριστουργήματά του, τα οποία γνωρίζουν πώς να βρίσκουν εύκολα το δρόμο για τη καρδιά του θεατή. Από το Castle in the Sky μέχρι το The Wind Rises, όλα τα φιλμ του Studio Ghibli αποτελούν μικρούς, πολύτιμους θησαυρούς.
Για αυτό, με αφορμή τα ογδοηκοστά γενέθλια του μεγάλου Hayao Miyazaki, και λίγο πριν κλείσουν σαράντα χρόνια από την ίδρυσή του, θα εξετάσουμε όλες τις κυκλοφορίες του Studio Ghibli ανά τις δεκαετίες. Ας ξεκινήσουμε!
Πρώτη Δεκαετία
1980-1990
Castle In The Sky
1986
Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύουν οι περισσότεροι, η πρώτη ταινία του Studio Ghibli δεν είναι το Nausicaä Of The Valley Of The Wind. Τη μοναδική αυτή θέση κατέχει το αριστουργηματικό φιλμ με τίτλο Castle in the Sky! Όντας από τα προσωπικά μου αγαπημένα, έχει πολλούς λόγους να ξεχωρίζει. Αστείρευτο χιούμορ, περιβαντολλογικά και αντιπολεμικά μηνύματα, πρωτότυποι χαρακτήρες, ονειρικά τοπία και ενδιαφέρον σενάριο, συνθέτουν την εικόνα. Η ιστορία ακολουθεί ένα έφηβο κορίτσι, που ονομάζεται Sheeta, και καταδιώκεται από την κυβέρνηση και από αεροπειρατές. Και οι δύο διεκδικούν το κρυστάλλινο μενταγιόν της, το οποίο λέγεται πως κρύβει το κλειδί για την Laputa, μία αρχαία αιωρούμενη πόλη, με αμύθητους θησαυρούς και προηγμένη τεχνολογία.
Η ταινία αυτή, σε σκηνοθεσία του Hayao Miyazaki, παρουσιάζει έναν οικολογικό παράδεισο ο οποίος κατάφερε να φιλοξενήσει έναν προηγμένο πολιτισμό, εντάσσοντας αρμονικά τη τεχνολογία στο φυσικό περιβάλλον. Θα ικανοποιήσει μέχρι και τους πιο απαιτητικούς λάτρεις anime, ενώ εγγυώμαι πως δε θα καταφέρετε να στρέψετε το βλέμμα σας μακριά από την οθόνη!
Grave Of The Fireflies
1988
Η δεύτερη ταινία του Studio Ghibli είναι το Grave of the Fireflies. Το Grave of the Fireflies είναι μία από τις πιο σπαρακτικές ταινίες που μπορεί να παρακολουθήσει κανείς. Σε σκηνοθεσία του θρυλικού Isao Takahata, βασίζεται στην ημι-βιογραφική ιστορία του Ιάπωνα συγγραφέα Akiyuki Nosaka. Το φιλμ αυτό περιστρέφεται γύρω από την επιβίωση, τη φρίκη του πολέμου και το δράμα της ματαιότητας. Φέρνει το θεατή αντιμέτωπο με κομματιασμένα παιδικά όνειρα, χαμένη παιδική αθωότητα και, το σκληρότερο όλων, με τη συνειδητοποίηση πως η αγάπη και η θέληση καμιά φορά δεν αρκούν. Απαιτεί γερό στομάχι και έχει πολύ ισχυρό αντίκτυπο στη ψυχολογία. Παρουσιάζει με το πιο καθηλωτικό τρόπο τη χειρότερη πλευρά του πολέμου: αυτή του άμαχου πληθυσμού. Είναι ένα αριστούργημα του Studio Ghibli που πρέπει να παρακολουθήσουν όλοι και θεωρείται δικαίως μία από τις καλύτερες αντιπολεμικές ταινίες όλων των εποχών.
Κυκλοφόρησε το 1988 και το σενάριο είναι το ακόλουθο: Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Seita και η μικρότερη αδελφή του, Setsuko, βλέπουν τη ζωή τους να καταστρέφεται. Ο πατέρας του υπηρετεί στο ναυτικό, η μητέρα τους τραυματίζεται θανάσιμα κατά τη διάρκεια βομβαρδισμών και τα δύο παιδιά αναγκάζονται να ζητήσουν στέγη σε συγγενείς. Δυστυχώς όμως η συγκατοίκηση αυτή τους στερεί την αξιοπρέπειά τους και έτσι μένουν για άλλη μία φορά μόνα εν μέσω πολέμου, προσπαθώντας να επιβιώσουν.
My Neighbor Totoro
1988
Το My Neighbor Totoro, σε σκηνοθεσία του Hayao Miyazaki, κυκλοφόρησε επίσης το 1988. Ο Totoro να αποτελεί το εμπορικό σήμα του Studio Ghibli, και η ταινία – η οποία έχει λάβει πολλά βραβεία και διακρίσεις, θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα παιδικά animation όλων των εποχών. Τα πάντα γύρω του φαίνονται απλά, αγνά και χαρούμενα. Θεωρείται ένα έργο αφιερωμένο στην παιδική ηλικία και στην αθωότητα. Το σενάριο ακολουθεί δύο μικρά κορίτσια, τη Mei και τη Satsuki. Οι δύο αδελφές μετακόμισαν στην εξοχή, μαζί με το πατέρα τους, ώστε να βρίσκονται κοντά στην άρρωστη μητέρα τους. Περνούν τη μέρα τους εξερευνώντας, παίζοντας και γνωρίζοντας χαριτωμένα πνεύματα του δάσους – με τον Totoro να είναι ένα εξ’αυτών.
Ωστόσο, πολλοί υποστηρίζουν πως ο Totoro δεν είναι αυτό που φαίνεται. Πολλές σκηνές της ταινίας έδωσαν αφορμή για να γεννηθούν σκοτεινές θεωρίες, οι οποίες θα σας κάνουν να προσεγγίσετε το φιλμ μέσα από ένα πιο ενήλικο πρίσμα. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα πατώντας ΕΔΏ. Παρόλα αυτά, ανεξαρτήτως θεωριών και μη, το My Neighbor Totoro είναι ένα θρυλικό φιλμ, γεμάτο με την απαράμιλλη ομορφιά του Studio Ghibli, και αξίζει κάθε λεπτό από το χρόνο σας.
Kiki’s Delivery Service
1989
Το τελευταίο φιλμ της πρώτης δεκαετίας είναι το Kiki’s Delivery Service. Σε σκηνοθεσία του Hayao Miyazaki, κυκλοφόρησε το 1989 και η ιστορία του περιστρέφεται γύρω από την Kiki, μία δεκατριάχρονη, εκπαιδευόμενη μάγισσα, η οποία στα δέκατα τρίτα της γενέθλια πρέπει να φύγει από το σπίτι της, ώστε να ξεκινήσει την solo εκπαίδευσή της. Έχοντας ως μόνη συντροφιά τον Jiji, τον γάτο της, και το σκουπόξυλό της, γυρεύει μία πόλη για να εγκατασταθεί και να εξελίξει τις ικανότητές της!
To fantasy/ coming-of-age αυτό φιλμ αποτυπώνει τις δυσκολίες του να βρει κανείς τη θέση του στο κόσμο και του να αποδεχτεί τον εαυτό του. Μέσα από τα μάτια μίας μπερδεμένης έφηβης, ο θεατής θυμάται το πώς είναι να μεγαλώνει και να αφήνει πίσω του την ασφάλεια της οικογενειακής θαλπωρής.
Closure
Τα φιλμ της πρώτης δεκαετίας είναι έντονα και ποιητικά. Όντας μοναδικά, δε θυμίζουν κανένα άλλο animation -και μη- που έχετε παρακολουθήσει και μέσω της προσωπικής τους ταυτότητας, της ιδιαίτερης προσέγγισής τους, καταφέρνουν να φωτίσουν μέχρι και τις πιο μελαγχολικές μέρες. Αξίζει να τα (ξανα)παρακολουθήσετε!
Δεύτερη Δεκαετία,
1990-2000
The Legacy Continues
Η δεύτερη δεκαετία του Studio Ghibli ήταν η πιο καθοριστική. Στη δεκαετία του 1990, το Ιαπωνικό Dream Factory ανάχθηκε σε θρύλο και όλα τα φιλμ που δημιούργησε έγιναν εξαιρετικά δημοφιλή. Κυκλοφόρησαν θρυλικές ταινίες, όπως το Princess Mononoke και το Whisper Of The Heart, με τoν Hayao Miyazaki και τoν Isao Takahata να αναγνωρίζονται ως δύο από τους καλύτερους animators. Οι δουλειές τους έγιναν πιο ώριμες, έξυπνες και πολύπλοκες, ενώ τόλμησαν να πειραματιστούν με νέα στυλ. Ας ρίξουμε λοιπόν μια καλύτερη ματιά σε αυτή τη ξεχωριστή δεκαετία!
Only Yesterday
1991
Η δεύτερη δεκαετία ξεκινά με το Only Yesterday, ένα από τα πιο υποτιμημένα δημιουργήματα στην ιστορία του Studio Ghibli. Σε σκηνοθεσία του Isao Takahata, είναι βασισμένο στο ομότιτλο manga του 1982. Η ιστορία του ακολουθεί τη Taeko, μία 27χρονη υπάλληλο γραφείου, η οποία συνειδητοποιεί πως έχει βαρεθεί την καθημερινότητά της. Έτσι, αποφασίζει να πάει ένα ταξίδι στην εξοχή. Όταν αναχωρεί, ξεκινά να αναπολεί παλιές της αναμνήσεις και να αναρωτιέται αν έμεινε πιστή στα όνειρά της.
Το Only Yesterday δε κατάφερε να μείνει αλησμόνητο, ούτε επαινέθηκε ιδιαιτέρως από το κοινό. Ωστόσο, άσκησε τεράστια επιρροή στη βιομηχανία του anime, δημιουργώντας μία νέα υποκατηγορία, το Slice-of-life!
Porco Rosso
1992
Το Porco Rosso κυκλοφόρησε το μακρινό 1992, όμως συνεχίζει να δίνει μαθήματα ζωής έως και σήμερα. Αυτό το κλασικό και επίκαιρο αριστούργημα, βασισμένο στο manga Hikōtei Jidai (The Age of the Flying Boat) του Hayao Miyazaki, είναι αναμφίβολα μία από τις πιο παράξενες και απολαυστικές ταινίες του Studio Ghibli. Το σενάριο λαμβάνει χώρα κάπου στην Αδριατική θάλασσα, ανάμεσα στην Ιταλία και την Κροατία, εκεί που ζει ο Porco Rosso. Ο Porco Rossο είναι ένας βετεράνος αεροπόρος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος έπειτα από μία αλλόκοτη κατάρα μετατράπηκε σε ανθρωπόμορφο γουρούνι. Αυτή η αλλαγή όμως δεν μείωσε την αγάπη του για τις πτήσεις και τις ωραίες γυναίκες και πλέον, ως bounty hunter, έχει ανοιχτούς λογαριασμούς με αεροπειρατές, με εγωκεντρικούς wannabe Αμερικανούς και με τη φασιστική αστυνομία της Ιταλίας.
Αυτό το υπέροχο φιλμ, μέσα στο οποίο ακούγεται η ιστορική φράση ‘’Προτιμώ να είμαι γουρούνι παρά φασίστας’’ (Ι’d rather be a pig than a fasist), έχει δυνατά αντιφασιστικά και αντιπολεμικά μηνύματα. Ταυτόχρονα όμως, προσφέρει άπλετο γέλιο, όντας ένα από τα πιο ξεκαρδιστικά, αλληγορικά και αλλόκοτα υπέροχα φιλμ που μπορείτε να παρακολουθήσετε.
Pom Poko
1994
To Pom Poko αγαπήθηκε όσο κανένα άλλο φιλμ στην Ιαπωνία του 1994. Σκηνοθετημένο από τον υπέροχο Isao Takahata, είναι πραγματικά απολαυστικό. Το σενάριο περιστρέφεται γύρω από tanuki, τα οποία είναι υβρίδια μεταξύ ρακούν και σκύλων και συναντώνται στην Ιαπωνική μυθολογία, και μπορούν να αλλάζουν μορφή. Επίσης, έχουν μία παιχνιδιάρικη και ξεκαρδιστική αίσθηση του χιούμορ. Τα tanuki λοιπόν, κατά τη περίοδο μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, προσπαθούν να αποτρέψουν την εξαφάνισή τους και να σώσουν το βιότοπό τους από τους ανθρώπους.
Το Pom Poko είναι μία από τις πιο αστείες ταινίες του Ιαπωνικού Dream Factory, αλλά ταυτόχρονα μεταφέρει πολλά οικολογικά και περιβαλλοντολογικά μηνύματα. Άλλωστε, εκείνη τη περίοδο οι άνθρωποι μετέτρεψαν πολλά δάση σε πόλεις, δυσκολεύοντας έτσι την επιβίωση των ζώων. Το φιλμ αυτό, το οποίο περιπλέκει το γέλιο με τη θλίψη μέχρι και τη τελευταία στιγμή, καταφέρνει να εξισορροπήσει υπέροχα την ιστορία με τη δράση, ενώ ταυτόχρονα διδάσκει στο θεατή ενδιαφέροντα πράγματα γύρω από την Ιαπωνική παράδοση. Αν είστε λάτρεις των Castle in the Sky, Porco Rosso ή Princess Mononoke, θα το αγαπήσετε!
Whisper Of The Heart
1995
Το Whisper of the Heart κυκλοφόρησε το 1995 και αποτελεί ένα αγαπημένο, coming of age, φιλμ του Studio Ghibli. Βασισμένο στο ομότιτλο manga της Aoi Hiiragi, αποτελεί τη πρώτη ταινία του Ιαπωνικού Dream Factory που δεν έχει σκηνοθετηθεί από τον Hayao Miyazaki ή τον Isao Takahata. Πίσω από την επιτυχία της κρύβεται ο Yoshifumi Kondō, ο αείμνηστος σκηνοθέτης που είχε τελέσει ως animation director στο Princess Mononoke, το Grave of the Fireflies, το Kiki’s Delivery Service και πολλές ακόμη επιτυχίες. Εξετάζοντας το δύσβατο μονοπάτι που οδηγεί κάποιον στο να ανακαλύψει ποιος θέλει να είναι, διηγούμενο την αγχωτική και άχαρη διαδικασία της ενηλικίωσης και της προσωπικής ωρίμανσης, ξετυλίγει μπροστά στο θεατή ένα κόσμο γεμάτο ρεαλισμό, φαντασία και έντονα συναισθήματα.
Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από τη Shizuku Tsukishima, μία έφηβη που φοιτά στη τελευταία τάξη του γυμνασίου και, αντί να μελετά για τις εξετάσεις της, προτιμά να διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία και να ακολουθεί αδέσποτους γάτους. Όταν γνωρίζει ένα φιλόδοξο αγόρι, εμπνέεται ώστε να δοκιμάσει τον εαυτό της και τις συγγραφικές ικανότητές της, πασχίζοντας να βρει τη θέση της στο κόσμο. Το υπέροχο αυτό φιλμ στιγμάτισε ένα μεγάλο μέρος των εφήβων της Ιαπωνίας, και παραμένει ένα από τα καλύτερα του Studio Ghibli!
Princess Mononoke
1997
Το Princess Mononoke δεν είναι μονάχα ένα από τα αριστουργήματα του Studio Ghibli, είναι ένα από τα καλύτερα φιλμ όλων των εποχών. Όντας θρυλικό και έχοντας κερδίσει επάξια το τίτλου του κλασικού, καταφέρνει να σοκάρει το θεατή. Περιλαμβάνει αναρίθμητα σύνθετα και ώριμα μηνύματα, τα οποία συντροφεύουν ένα υπέροχο σενάριο και ένα εξωπραγματικά όμορφο artwork.
Σε σκηνοθεσία του Hayao Miyazaki, αυτή η αντιπολεμική και περιβαντολλογική περιπέτεια φαντασίας, αποτυπώνει τη σημασία του να συνυπάρχουν αρμονικά οι μοντέρνες κοινωνίες με τη φύση. Παραθέτει το πώς η ανθρώπινη αλαζονεία και η ημιμάθεια μπορούν να βλάψουν ανεπανόρθωτα το κόσμο και να συμβάλλουν στη καταστροφή της απαιτούμενης ισορροπίας. Το Princess Mononoke είναι ένα από τα πιο ώριμα και σοφά φιλμ του Ιαπωνικού Dream Factory, γεμάτο συμβολισμούς και ενήλικα, κρυφά μηνύματα. Η θρησκεία του Σιντοϊσμού, το στίγμα των λεπτών και οι επιπτώσεις του πολέμου, είναι μονάχα μερικά από αυτά. Αναμφίβολα, όσες φορές και να το παρακολουθήσει κανείς, κάθε φορά θα μαγεύεται από την εξωπραγματική ομορφιά του και θα ανακαλύπτει κάτι καινούργιο. Κατ εμέ, είναι το αριστούργημα της δεκαετίας αυτής!
My Neighbors The Yamadas
1999
Το My Neighbors The Yamadas αποτελεί μία ασυνήθιστη ταινία για τα δεδομένα του Studio Ghibli. Γραμμένη και σκηνοθετημένη από τον εκπληκτικό Isao Takahata, αποτελεί μια σειρά vignettes, που ακολουθούν την καθημερινή ζωή της οικογένειας Yamada και του σκύλου τους. Το artwork της είναι μοναδικό, ρευστό και ασυνήθιστο, θυμίζοντας πιότερο κόμικ και λιγότερο anime. Τα χρώματα είναι απαλά, ενώ οι χαρακτήρες είναι αστείοι και χαριτωμένοι.
Αποτελεί τη τελευταία ταινία αυτής της δεκαετίας και είναι αναμφίβολα η πιο πειραματική ταινία του Studio Ghibli. Ίσως να στερείται πολυπλοκότητας και έντασης σε σχέση με ό,τι μας έχει συνηθίσει το Ιαπωνικό Dream Factory, ωστόσο το χιούμορ της και το υπέροχο σχέδιο που έχει, τη κάνουν να αξίζει κάθε λεπτό από το χρόνο σας.
Closure
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης δεκαετίας , το Studio Ghibli ωρίμασε και τα περιβαλλοντολογικά, ηθικά και αντιπολεμικά του μηνύματα έγιναν ακόμη πιο ισχυρά. Οι άνθρωποι που κρύβονται πίσω από αυτά άλλωστε, πιστεύουν στον άνθρωπο και στο ότι μπορεί να υπάρξει ένα όμορφο μέλλον, απαλλαγμένο από έπαρση και εχθροπραξίες. Για αυτό και εξυμνούν την απλή, ευτυχισμένη ζωή, προβληματίζονται με το φαινόμενο της αστικοποίησης και εξυμνούν τη καλοσύνη, τη μαγεία και την ωριμότητα. Το Studio Ghibli παραμένει για ακόμη μία δεκαετία συνώνυμο της φαντασίας και της ομορφιάς, ενώ τα φιλμ του εγγυώνται να ξυπνήσουν τη καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας!
