Μαζί με το θρυλικό Akira, ξεκίνησε μία νέα εποχή για το animation. Το χαρακτηριστικό στιλ του Otomo, που αποπνέει καταστροφή, σήψη αλλά και ελπίδα τάραξε τα νερά το 1988. Εκτίθεται μπροστά μας, με αλληγορικό τρόπο, ολόκληρη η μεταπολεμική Ιαπωνία και μαθαίνουμε πως η δύναμη χωρίς αυτοέλεγχο έχει καταστροφικές συνέπειες. Ας ρίξουμε λοιπόν μία καλύτερη ματιά σε αυτή τη ταινία ορόσημο που επηρέασε όλο το σύγχρονο sci-fi κινηματογράφο!
Synopsis
Έχουν περάσει 31 χρόνια από μία έκρηξη που κατέστρεψε ολοσχερώς το Τόκιο και σηματοδότησε την αρχή του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου. Το Νέο Τόκιο, που χτίστηκε πάνω στα συντρίμμια του παλιού, ταλανίζεται από συμμορίες μοτοσικλετιστών, βία, τρομοκρατία, φτώχεια και συνομωσίες. Ο Shoutarou Kaneda, είναι ο αρχηγός μίας ομάδας μοτοσικλετιστών που ονομάζεται Capsules και μπλέκουν συνεχώς σε διαμάχες με την αντίπαλη συμμορία, τους Clowns. Σε μία από τις συγκρούσεις τους, ο καλύτερός του φίλος, ο Tetsuo Shima τρακάρει με ένα παράξενο, ηλικιωμένο παιδάκι -true story. Μετά από αυτή τη συνάντηση αρχίζει να αναπτύσει παράξενες ικανότητες και η κυβέρνηση με το στρατό εμπλέκονται ώστε να τον εμποδίσουν να απελευθερώσει δυνάμεις ικανές να καταστρέψουν για ακόμη μία φορά τη πόλη.
Analysis
Το Akira είναι μία σοκαριστική ταινία που σημάδεψε για πάντα τη βιομηχανία του anime -και όχι μόνο. Δεν είναι ένα φιλμ που θα το παρακολουθήσει κάποιος απλά για να περάσει την ώρα του. Είναι έξυπνο, ελαφρώς δυσνόητο και θα χρειαστεί να έχετε όλη τη προσοχή σας εκεί ώστε να μη χάσετε καμία σημαντική λεπτομέρεια. Παρόλα αυτά, στο τέλος θα ανταμειφθείτε. Μη δώσετε τόση σημασία στην ωμή αιματοχυσία, αλλά, αντιθέτως, δείτε το δυστοπικό σκηνικό που απεικονίζει μία αναπτυσσόμενη μοντέρνα κοινωνία, εγκαταλελειμμένη μέχρι και από τους πολίτες της και καταδικασμένη να σαπίσει. Τρόμος, μυστήριο, δράμα και επιστημονική φαντασία σε συνδυασμό με ηθικούς προβληματισμούς και ευφυέστατους συμβολισμούς, συνθέτουν μία ταινία με τρομερή πολιτιστική πλέον αξία.
Όπως όλοι γνωρίζουν, οι πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι δέχθηκαν επίθεση από ατομικές βόμβες τον Αύγουστο του 1945. Το γεγονός αυτό, που στοιχειώνει ακόμα τους Ιάπωνες, έχει αναφερθεί ως πηγή έμπνευσης για πολλά anime και manga, με το γνωστότερο (και πιο συγκινητικό) να είναι το Grave Of The Fireflies του Isao Takahata. Λόγω του ματωμένου παρελθόντος τους, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός πως μία μεγάλη μερίδα anime είναι μεταποκαλυπτικά, απεικονίζοντας ένα ζοφερό κόσμο. Σε αυτή τη κατηγορία υπάγεται και το Akira, με ‘υπολείμματα’ πολέμου παντού πάνω του. Η έκρηξη που προκλήθηκε από τον Akira αλλά και από τον Tetsuo, θυμίζει αυτή της ατομικής βόμβας, λόγω της λάμψης που προηγείται αλλά και του τρόπου που εξαϋλώνει τα πάντα στο πέρασμά της.
Ένα ακόμα θλιβερό γεγονός και αποτέλεσμα του πολέμου που παρουσιάζεται στη ταινία, είναι η ορφάνια. Πολλά παιδιά τότε είχαν χάσει τους γονείς τους -ιδιαίτερα τους πατεράδες οι οποίοι υπηρετούσαν στο στρατό- και μεγάλωσαν είτε μόνα τους είτε σε ιδρύματα. Μη έχοντας συγγενείς εξ’ αίματος οι φίλοι γινόντουσαν οικογένεια και σύμμαχοι στη δύσκολη επιβίωση. Αυτό που μου έκανε εντύπωση, είναι πως η μόνη πατρική φιγούρα φαίνεται να είναι ο -παρεξηγημένος- Shikishima, ο οποίος αγαπάει και προστατεύει τα espers σαν παιδιά του, ενώ και αυτά, παρόλο που μπορούν εύκολα να δραπετεύσουν επιλέγουν να ζουν εκεί, σε έναν ασφαλή και απροσπέλαστο χώρο. Aw!
Σε γενικές γραμμές το Akira είναι μία αναπαράσταση της μεταπολεμικής Ιαπωνίας, που προβάλει τα άγχη για τη κοινωνική κατάρρευση, τη τεχνολογία, το πόλεμο και τη δυσκολία της ανασύστασης ενός κράτους. Το Νέο Τόκιο αντιπροσωπεύει μία φουτουριστική πόλη που είναι παρόμοια με το σημερινό Τόκιο. Υπερπληθυσμός, δυτικοποίηση και οικοδόμηση παντού χωρίς κανένα περιορισμό: αυτή ήταν εν μέρει η Ιαπωνία του 1980 και ο Otomo θέλησε να τονίζει τους κινδύνους που επιφέρει αυτός ο απερίσκεπτος τρόπος ζωής και oh, the irony, μόλις δύο χρόνια μετά ξεκίνησε η οικονομική κρίση και το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών μεγάλωσε ακόμα πιο πολύ…
Κλείνοντας το κομμάτι της ανάλυσης, δεν θα μπορούσα να μη σχολιάσω το αμφιλεγόμενο τέλος της ταινίας. Προσωπικά, μου άρεσε. Ο Tetsuo, ψυχολογικά παρουσιάζει τρομερό ενδιαφέρον ως χαρακτήρας μιας και ενώ δεν είναι κακός, λόγω της εγκατάλειψης και της κακοποίησης που έχει υποστεί, θεωρεί πως ‘ο κόσμος του χρωστάει’ και για αυτό δρα εγωιστικά. Η δίψα του για εξουσία τον αλλάζει γρήγορα από ένα φοβισμένο αγόρι, σε έναν ανίκητο ‘Θεό’. Κάτω από όλο αυτό το σκληρό περιτύλιγμα όμως, συνεχίζει να είναι το ίδιο μικρό παιδί που απλώς θέλει να δείξει στους φίλους του πως ‘τα καταφέρνει και μόνος του’. Η εξήγηση που δίνω για το κλείσιμο του Akira, με τη φράση ‘I am Tetsuo’, είναι και η πιο δημοφιλής: έγινε αγνή ενέργεια και ‘δημιούργησε’ ένα νέο σύμπαν. Παρόλα αυτά, μιας και η ταινία ολοκληρώθηκε πριν το manga το οποίο δεν έχω διαβάσει ακόμα, κρατάω επιφυλάξεις καθώς μπορεί πίσω από το φινάλε να υπάρχει κάτι ακόμα πιο σύνθετο.
Trivia
Το Akira είναι μία ασύγκριτη ταινία η οποία συνεχίζει να εμπνέει και να συναρπάζει. Εδώ και πάνω από μία δεκαετία, το Hollywood προσπαθεί να δημιουργήσει μία live-action εκδοχή της, χωρίς όμως επιτυχία. Δύσκολα θα μπορέσουν τα υπερσύγχρονα ειδικά εφέ, τα δυνατά ονόματα αστέρων που έχουν πέσει στο τραπέζι, όπως του Leonardo DiCaprio ή του Keanu Reeves ή γενικότερα το οτιδήποτε, να συγκριθεί με το πρωτότυπο αριστούργημα του Otomo. Η καθαρά κινηματογραφική του σκηνοθετική προσέγγιση, μαζί με το διφορούμενο και ‘βαρύ’ περιεχόμενο ενέπνευσαν αμέτρητες επόμενες Ιαπωνικές ταινίες, όπως το Ghost In The Shell, καθώς και τα ιστορικά Matrix και Fifth Element.
Fun Facts
Η ταινία λαμβάνει χώρα στο 2019 και βλέπουμε να χτίζεται ένα στάδιο για τους Ολυμπιακούς αγώνες. Συμπτωματικά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2020 θα γίνουνε όντως στο Τόκιο…
Το voice acting της ταινίας έγινε πριν το animation, σε αντίθεση με ό,τι συνηθίζεται.
Η λέξη Akira μεταφράζεται σε ‘λαμπερός, έξυπνος, καθάριος’ στα Ιαπωνικά.
Ο Katsuhiro Ôtomo αρχικά δημιούργησε το Akira ως φόρο τιμής στον καλλιτέχνη Mangauteru Yokoyama, ο οποίος έχει φτιάξει το Tetsujin nijûhachi-go -πιο γνωστό ως Tetsujin 28. Τόσο το Akira όσο και το Tetsujin 28 έχουν έναν χαρακτήρα που ονομάζεται Shotaro Kaneda καθώς και το νούμερο 28 να παίζει μεγάλο ρόλο.
Η μουσική δημιουργήθηκε χωρίς οι συνθέτες να έχουν δει ούτε ένα καρέ του φιλμ, για αυτό και σε πολλά σημεία χρειάστηκε να διορθωθεί.
Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας εκτυλίσσεται τη νύχτα και αυτό είναι κάτι που αποφεύγεται από τους περισσότερους σκηνοθέτες μιας και δυσκολεύει την παραγωγή. Για αυτό το λόγο και για να πάρουμε το άριστο αποτέλεσμα του Akira, χρησιμοποιήθηκαν πάνω από 327 χρώματα -εκ των οποίων τα 50 δημιουργήθηκαν αποκλειστικά για το anime, αριθμός ρεκόρ!
Ο Steven Spielberg και ο George Lucas προσπάθησαν να προωθήσουν το φιλμ στο κοινό του δυτικού κόσμου.
Οι δύο εκρήξεις και ο τρόπος που καταστρέφουν τα πάντα στο πέρασμα τους, αποδίδονται παρόμοια στο anime Afterlost, μία πατάτα επιτυχία της φετινής σεζόν.
Ο Michael Jackson συμπεριέλαβε ένα καρέ του Tetsuo ενώ έπεφτε από τον ουρανοξύστη στο τέλος του video clip Scream.
Last but not least, το Akira είναι η αγαπημένη ταινία του Kanye West και το videoclip του, ‘Stronger’, είναι εμπνευσμένο από αυτή. Αυτό το video clip μας βοηθάει να φανταστούμε πώς θα έβγαινε το φιλμ αν αναλάμβανε το Netflix τη live-action εκδοχή του.
Αrtwork
Ο,τι και να πω για το artwork του Akira θα είναι λίγο. Εξωπραγματικές λεπτομέρειες, τοπία τόσο ρεαλιστικά και σκοτεινά όμορφα που σε συνεπαίρνουν και ρευστή κίνηση χαρακτήρων. Το σχεδιαστικό στυλ απέχει πολύ από τα κλασικά anime και τα πρόσωπα των χαρακτήρων δεν έχουν μεγάλα μάτια ούτε χαριτωμένα, αρμονικά χαρακτηριστικά. Αυτό συμβαίνει γιατί ο Otomo αντλούσε έμπνευση από διαφορετικούς καλλιτέχνες, συνήθως όχι Ιάπωνες. Μεγάλη επιρροή πάνω του είχε ο Moebius, ο οποίος -όσο περίεργο και αν φαίνεται- έχει επηρεάσει και τον θρυλικό και λατρεμένο Hayao Miyazaki. Πολλοί λένε πως η παγκόσμια επιτυχία της ταινίας αυτής βασίζεται στο αστρονομικό της budget, η αλήθεια είναι όμως πως είναι αποτέλεσμα της ατομικής καλλιτεχνικής προσπάθειας του Otomo.
Closure
To Akira είναι μία ταινία που την προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλους, αλλά ιδιαίτερα στους λάτρεις των animation παλαιότερων δεκαετιών. Είναι διαχρονική και προσεγγίζει με έξυπνο τρόπο τόσα διαφορετικά θέματα, αποδεικνύοντας πως τα anime μπορούν να έχουν βάθος και πολυπλοκότητα. Σενάριο υψηλού επιπέδου, ενδιαφέρουσα και μυστηριώδης ιστορία σε ένα cyberpunk σκηνικό αποδείχθηκαν η συνταγή για την τελειότητα. Αν σας άρεσε αυτό το φιλμ, σας προτείνω να δείτε το Memories και το Steamboy, δημιουργίες του Otomo που η αισθητική τους θυμίζει το Akira.
Σοφία Ευαγγελίδου
