Η ιδιαίτερη τέχνη της Άπω Ανατολής
Η Ιαπωνική κινηματογραφική βιομηχανία αποτελεί τη τέταρτη μεγαλύτερη του κόσμου, ενώ έχει τη τάση να γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής με τη πάροδο του χρόνου. Σε αντίθεση με το γενικό κανόνα που επικρατεί, ο οποίος θέλει τις χολιγουντιανές παραγωγές να υπερισχύουν έναντι των εγχώριων φιλμ, η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου δείχνει να εκτιμά τους καλλιτέχνες της. Πιο συγκεκριμένα, από το 2008 και έπειτα, τα εγχώρια φιλμ έχουν πλεονέκτημα έναντι των ξένων, προσεγγίζοντας χιλιάδες σινεφίλ.
Όλα ξεκίνησαν από ταινίες με σαμουράι, cut-them-ups και μελόδραμα, επηρεασμένες από το Kabuki (το παραδοσιακό Ιαπωνικό θέατρο) και το Shinpa -το spinoff του Kabuki. Πολλοί εκ των παραγωγών και των σκηνοθετών επηρεάστηκαν από το Αμερικάνικο, το Ρώσικο, το Γαλλικό και το Γερμανικό σινεμά, χωρίς ωστόσο να χάσουν την ιδιαίτερη ταυτότητά τους, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις ιδιαίτερες παραδόσεις του τόπου τους.
Διατηρώντας λοιπόν μία υγιή απόσταση από τα δυτικά πρότυπα, ανέπτυξαν τις δικές τους κατηγορίες και υποκατηγορίες ταινιών, οι οποίες θα παρατεθούν παρακάτω!
Jidaigeki
Με τον όρο Jidaigeki, ο οποίος μεταφράζεται σε ‘δράμα εποχής’, οι Ιάπωνες τείνουν να αναφέρονται σε φιλμ, σειρές, θεατρικές παραστάσεις και βιντεοπαιχνίδια, η ιστορία των οποίων λαμβάνει χώρα σε παλαιότερες περιόδους. Με τα πιο πολλά εξ αυτών να τοποθετούνται στη περίοδο Edo (1603-1608), εποχή η οποία φημίζεται για την οικονομική της ευημερία, την ανάπτυξη των τεχνών και την αυστηρή πολιτική. Δημοφιλές setting ωστόσο αποτελούν και οι περίοδοι Meiji και Heian. Η κατηγορία των Jidaigeki τείνει να περιστρέφεται γύρω από σαμουράι, αγρότες και απλούς ανθρώπους της τότε εποχής, φέροντας τόσο στοιχεία δράματος όσο και δράσης. Συχνά, τα Jidaigeki που καταπιάνονται με σαμουράι, ονομάζονται Chanbara. Το όνομα αυτό χρησιμοποιείται για μία υποκατηγορία, η οποία δίνει βάση στις μάχες με σπαθιά.
J-horror
Το J-Horror genre αφορά δημιουργίες οι οποίες καταπιάνονται με απόκοσμες, τρομακτικές και μακάβριες θεματικές. Το είδος αυτό συναντάται τόσο στη λογοτεχνία και τα anime, όσο και στη τέχνη, το σινεμά και τα βιντεοπαιχνίδια. Ο τρόμος που προτιμούν οι Ιάπωνες συνηθίζεται να είναι κυρίως ψυχολογικός -αν και περιέχει έντονα στοιχεία splatter, έχοντας επιρροές κυρίως από την Ιαπωνική μυθολογία, με τα yurei και τα yokai να βρίσκονται σε πρώτο πλάνο. Για να μάθετε περισσότερα για αυτά τα ανατριχιαστικά πλάσματα της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου, μπορείτε να ρίξετε μία ματιά ΕΔΏ.
Tokusatsu
Τα φιλμ που υπάγονται στη κατηγορία Tokusatsu κάνουν χρήση πολλών ειδικών εφέ και συχνά συμπεριλαμβάνουν Kaiju monsters ή/και Kaijin people. Οι δύο αυτοί όροι, που μεταφράζονται σε ‘μυστηριώδες θηρίο’ και ‘μυστηριώδης άνθρωπος’ αντίστοιχα, έχουν αντλήσει έμπνευση από το Kabuki και αποτελούν μία από τις πιο δημοφιλής θεματολογίες του Ιαπωνικού κινηματογράφου. Τα Tokusatsu films (που συχνά εμπεριέχουν μέσα τους στοιχεία επιστημονικής φαντασίας, περιπέτειας ή τρόμου), αποτελούν μία από τις αγαπημένες απολαύσεις των Ιαπώνων. Παρόλα αυτά, στο Δυτικό κόσμο, δεν έχουν μεγάλη απήχηση -με μόνη εξαίρεση το Godzilla.
Gendai-geki
Το Gendai-geki είναι μία κατηγορία φιλμ, τηλεοπτικών σειρών ή θεατρικών παραστάσεων, οι οποίες διηγούνται σύγχρονα δράματα που λαμβάνουν χώρα στο ‘σήμερα’ και καταπιάνονται με θεματολογίες όπως η μεταβαλλόμενη κουλτούρα, οι οικογενειακοί δεσμοί ή οι σχέσεις με διαφορετικούς πολιτισμούς. Ως υποκατηγορία των Gendai-geki, μπορούν να θεωρηθούν τα shomin-geki, κωμικές ή κωμικοτραγικές ταινίες, οι οποίες περιστρέφονται ως επί τω πλείστον γύρω από οικογένειες της μεσαίας τάξης.
Yakuza Films
Τα Yakuza Films είναι μία ιδιαιτέρως δημοφιλής κατηγορία ταινιών, η οποία επικεντρώνεται στη ζωή των μελών του Οργανωμένου Συνδικάτου του Εγκλήματος. Το είδος αυτό ξεκίνησε την εποχή του βωβού κινηματογράφου, όπου οι δημιουργοί διηγούνταν ιστορίες για τους bakuto (οι πρόδρομοι της Yakuza), παρουσιάζοντάς τους συχνά ως καλούς ανθρώπους, οι οποίοι αναγκάστηκαν να βουτηχτούν στη παρανομία. Στη πορεία όμως αυτό άλλαξε, με τα μέλη της συμμορίας να απεικονίζονται ως αιμοβόρα και βάναυσα και τις ταινίες να έχουν έντονες επιρροές από το Hollywood Gangster. Στη συνέχεια, το είδος αυτό εξελίχθηκε ακόμα περισσότερο, γεννώντας την υποκατηγορία Jitsuroku eiga, με τα φιλμ να θυμίζουν ντοκιμαντέρ, έχοντας -εκτός της βίας, και διδακτικό χαρακτήρα.
Pink films
Ο όρος pink films αναφέρεται στις ταινίες που περιέχουν γυμνό ή έχουν σεξουαλικό περιεχόμενο. H κατηγορία αυτή μπορεί να συνυπάρχει με πολλές ακόμα, όπως με θρίλερ, δράμα ή δράση. Παρόλα αυτά, κάποιοι σκηνοθέτες χρησιμοποιούν τον όρο για να αναφερθούν σε πορνογραφικές ταινίες, κάτι το οποίο αποκλίνει αρκετά από τη αρχική ιδέα, η οποία περιοριζόταν στον έντονο ερωτισμό και το soft porn. Άλλωστε, στα pink films, τα επίμαχα σημεία του ανθρώπινου σώματος τείνουν να κρύβονται μέσω έξυπνων σκηνοθετικών μεθόδων και χειρισμού των φωτοσκιάσεων. Το πρώτο επίσημο φιλμ του είδους θεωρείται το Flesh Market, του Satoru Kobayashi, το οποίο κυκλοφόρησε το μακρινό 1962.
Anime
Το anime είναι η Ιαπωνική εκδοχή της λέξης animation και σαν όρος περιγράφει τα κινούμενα σχέδια που προέρχονται από αυτή τη χώρα. Η τεχνοτροπία δημιουργήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και έκτοτε γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής. Υπάρχει η σύγχυση πως το anime είναι ένα είδος από μόνο του, αλλά όχι. Περιγράφει ένα σχεδιαστικό στιλ το οποίο είναι ενταγμένο -πλέον- στην Ιαπωνική κουλτούρα και τέχνη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποτυπώσει όλα τα είδη ιστοριών, όπως τρόμου, παιδικά, κωμωδίες, slice-of-life ή fantasy. Το σχέδιο του μπορεί να ξεγελάσει και να κάνει κάποιον να νομίζει πως απευθύνεται αποκλειστικά σε μικρές ηλικίες, ενώ στην πραγματικότητα η πλειοψηφία των anime αφορά ενήλικες.
Σοφία Ευαγγελίδου
